Röleler
Elektromanyetik deve elemanı olan röleler elektronikte olduğu gibi elektrikçiler tarafından da kullanılmaktadır. Röle ile küçük bir akımla daha yüksek akımları yalıtım sağlayarak kontrol edebilirsiniz. Bir nüvenin çevresine sarılan bobine akım verildiğinde nüve kontak anahtarlarını çeker ve böylece anahtarlama sağlar. Aşağıda sembollerini gördüğünüz röleler kutup ve kontaklarına göre çeşitlendirilir.
K2 rölesi çift kutup ve tek kontaklıdır. Yedi ve sekizinci bacaklar normalde açıktır. Röleye akım uygulandığında kontakları kapanır ve anahtarlama yapar.
K3 rölesi tek kutup ve çift kontaktır. Bir nolu bacak NC (normalde kapalı) olarak isimlendirilir. Röleye akım verilmediğinde bu bacaktan anahtarlama sağlanır. Röleye akım verildiğinde 14 nolu bacaktan anahtarlama sağlanır ve 1 nolu bacakta iletim kesilir.
K4 rölesi çift kutup ve çift kontak bir röledir. Üç ve onuncu bacaklar normalde kapalı NC ve 5 ve 8. bacaklar normalde açık NO bacaklardır.
Örnek bir röle
Modül halinde bir röle.
Rölelerin içerisinde bir bobin bulunur ve indüktör konusundan hatırlayacağınız üzere bobin kendisine uygulanan akım kesildiğinde ters yönlü büyük bir akım çekmekteydi. Bu da devrede bulunan yarı iletkenlere hasar verebilir. Bunu önlemek için röleye ters bir diyot bağlanır. Aşağıda göreceğiniz gibi.
Rölenin akım uygulanacak bacaklarına ters yönlü diyot bağlama örneği.
Pekala röle ile neler yapabiliriz. LDR ile PNP transistörü kontrol ederek LED yakmıştık. Bu sefer led yerine bir röle bağlayarak odamızın ışığını karanlıkta otomatik yakabiliriz.
Potansiyometre ile istenen karanlıkta ışığın yanması sağlanabilir. Aydınlıkta LDR direnci çok yüksektir ve beyz üzerindeki akım düşüktür bu nedenle emiter kollektör arasında akım olmadığı için röle çekilmeyecektir. Böylece lamba sönüktür. Karanlıkta LDR direnci 100kOhma düşer ve beyz akımı artar dolayısıyla emiter kollektör arasındaki akım röleyi açar ve lamba yanar. Bu şekilde farklı algılayıcılar ile 220V şebeke akımında istediğimiz bir devreyi çalıştırabiliriz.
Yorumlar
Yorum Gönder