RC Devresi ve Zaman Sabiti

 Kapasitörlerle ilgi en bilindik devre direnç ve kondansatörler ile oluşturulan devredir.

Basit RC devresi

RC devresi için konu zaman sabiti üzerine kuruludur. R ohm cinsinden, C farad cinsinden ve saniye cinsinden zamandır. 1k Ohm direnç üzerinde 1uF kondansatörün zaman sabiti 1mili saniye zaman sabitine sahiptir.

T = R x C

0,001 = 1000 x 0,000001

Bu hesapta T saniye cinsinden, R ohm cinsinden, C farad cinsinden olduğunu söylemiştik. 1msn'nin biliyoruz ki saniyenin binde biri yani 0,001sn. 1k direnç 1000 Ohm. 1uF 0,000001 Farad. Ayrı yazıda birimler ve birbirine çevrilmesini inceleyeceğiz.

Zaman sabiti formülünü daha anlaşılır olarak, 100kohm yani 100.000Ohm direnç ve 10uF yani 0,000010 Farad RC devresi ile 1sn zaman sabitine sahip RC devresi oluşturabiliriz.

Zaman sabiti anında kondansatörün %63'ü dolar. 

Yukarıdaki devrede RC zaman sabiti 1000ms'dir yani 1sn. 1V beslemeye sahip olduğu için zaman sabitinde yani 1sn'de kondansatör %63 dolmuş yani 633mV değere ulaşmıştır.

Yukarıdaki devrede anahtarın yönü değiştirildiğinde kapasitör şarj olduğu noktadan geriye zaman sabitinde %63 boşalacaktır.

Bu devrede kapsitörün boşalmasını daha iyi anlayabilmek amacıyla kapasitör bir buton ile kısa sürede 1k direnç ile doluma geçirilmiş, zaman sabitini 1sn'de tutmak amacıyla 100k üzerinden 10uF kapasitör boşaltılmıştır. Yaklaşık 5v tepe noktasından 1 saniyede kapasitör 1.7v'a gerilemiştir. Bu RC zaman sabitindeki %63'lük değere uymaktadır. RC zaman sabitindeki gerilim değeri referans alınarak zamanlama devreleri yapılabilir. Ancak böyle bir devre için karşılaştırıcı entegre kullanmak gerekecektir.

Şimdilik kondansatör ve direnç kullanarak zaman sabiti konusunu bu kadar bilmemiz yeterli olacaktır sanırım. Öğrendiğimiz bu bilgilerle devrelerimizde zamanlama ile ilgili ilk becerileri kazandık.