Kapasitörler Kondansatörler

 Eğer bir önceki yazımızı okuduysanız artık AC sinyaller hakkında biraz bilgiye sahibiz. Kondasatör DC devrelerde işe yaramayan, yani doğru akımın doğruluğunu bozan bir devre elamanıdır. Benzer özelliğe sahip diğer bir devre elamanı ise indüktörlerdir. Kapasitörler dalga şeklini oluşturma, filtreleme, engelleme ve geçiş için kullanılır. 

Kutupsuz seramik kondansatörler

Kutuplu kondansatörler

Devrede kullanılan kapasitör sembolleri

Kapasitörler küçük piller gibidir. Onlara gerilim verdiğinizde şarj olurlar, gerilim kesildiğinde kutupları arasında enerjilerini boşaltırlar.

5v güç kaynağı ile 220uf kondansatörümüz 100ohm direnç üzerinden 60ms'de şarj edilip aynı sürede ikili anahtar yardımıyla aynı sürede boşaltılıyor. Kapasitörlerin çalışma mantığını anlamak isterseniz bir balona benzetebilirsiniz. Balonu şişirirsiniz, hacmi kadar hava alır, ağzını bağlarsınız ve havayı saklar. Ne zaman ağzını açarsanız içindeki havayı boşaltır.

Kondansatörün kapasitesi Farad cinsinden anılır. Ancak farad çok yüksek bir değerdir. Bundan dolayı mikro, nano ve piko farad cinsinden kapasitörler üretilir. Mikro farad uf veya μF sembolleri ile yazılır. Nano ve piko farad ise nf ve pf olarak yazılır.

Kutuplu kondansatörler uF cinsinden olup, voltaj değerleri ve kapasiteleri üzerinde yazar.

50v - 1000uF elektrolitik (kutuplu) kondansatör.

Piko Farad değerli seramik kondansatörler.

Polyester nano farad değerli kapasitörler

Kapasitörlerin daha birçok çeşidi bulunmaktadır. Burada en çok kullanılanlarına örnekler verdim.

Kapasitörler dirençler gibi paralel ve seri olarak bağlanabilirler. Paralel bağlı kondansatörlerin kapasiteleri toplanırken, seri bağlı kapasitörlerin hesaplama şekli paralel bağlı direnç hesabı ile aynıdır.

Paralel bağlı 3 adet 10uF kapasitörlerin toplam kapasitesi,

Ct = C1 + C2 + C3 = 10 + 10 + 10 = 30uF'tır.

Seri bağlı 2 adet 100uF kapasitörlerin toplam kapasitesi,

Ct = 1 /(1/C1+1/C2) = 1 / (1/100+1/100) = 1/(0,01+0,01) = 1/0,02 = 50uF'tır

Seri kondansatör hesabını anlamak için bir alıştırma daha yapalım. Seri bağlı 3 adet 220uF kapasitörlerin toplam kapasitesi,

Ct = 1 /(1/C1+1/C2+1/C3) = 1 / (1/220+1/220+1/220) =  1/(0,0045+0,0045+0,0045) = 1/0,0136 = 73,5uF'tır.

Bu tür hesaplamalar yapmak gerekirse LCR metre üzerinde gerçek bir ölçüm yapmak daha gerçekçi ve kolay olacaktır. Örneğin son alıştırmayı gerçek bir ölçümleme ile görelim.

Seri bağlı 220uF üç kondansatörün toplam kapasitesi 73uF olarak teorik hesapla uygundur.